دسترسی ها

درینلیک اووچوسو
پایگاه خبری توران : حبیب ساهرین شکلینه باخیرام. دونیانین بوتون قارلاری ساچلارینا یاغمیش و بیغلاری بیر آغ گؤیرچینه بنزه‏ییر دوداقلاریندا. قوی بئله دئییم: بیر گؤیرچین اونون اوزونده یووا سالیب و اونو گوجلو بیر اووچویا بنزه ‏درکن، گؤزلرینه سحر باغیشلاییبدیر.
ساهرین گؤزلری ایکی آچیق پنجره ‏دی رویالارا دوغرو. بو پنجره ‏لردن ائشییه باخیب دونیانین ماوی درینلییینی سئیر ائتمه ‏ک اولار. اونون یاشامینا داییر چوخلاری معلومات وئریب آنجاق او سؤزجوک‏لره سیغماز بیر موتیودیر.
یئنی شعرین آتاسی، کؤوشه ‏ن، لیریک شعرلر، خوشه‏ ها، اساطیر، سحر ایشیقلانیر، نمونه ‏های ادبیات منظوم ترک، اشعار برگزیده، آرزی و قمبر، افسانه شب و… کیمین یاراشیقلی کیتابلارین صاحیبی اولاراق بیر پارلاق اوسطوره‏ دیر؛ چتینلیک‏ده یاشاماق اوسطوره ‏سی.
حبیب ساهر، آتاسیندان یادگار قالان قرآندا یازیلان تاریخ اساسینا گؤره، ۱۲۸۲ – جی ایلده دونیایا گؤز آچدی و بو گؤز آچماقلا، بیر ماجرالی اؤیکو یاراتدی. اونون ایلک آغلاماسینی، ایلک کره تبریزین سرخاب محلله‏ سی ائشیدیبدیر؛ عاییله‏ سی نئچه ایل اوندان اؤنجه میانانین « تَرک » کندیند‏ه ‏ن تبریزه کؤچموشدور. اؤز دئدییینه گؤره یازین ایکینجی آیی، اکین‏لرگؤیه ‏رن زامان دوغولموشدور.
حبیب ساهر ۵ یاشیندا آتاسینی الده‏ ن وئریر. اونون آتاسی « میرقوام » آل – وئرچی ‏ایدی. اونو بیر پاییز گئجه‏ سی تبریز قاریشیق‏لیغیندا اؤلدورورلر. میرقوام بیر قوناقلیغا گئتمک اوچون ائوده ‏ن چیخیر آنجاق هئچ واخت ائوه دؤنمور. بئله‏ جه حبیب ساهرین یئتیملیک حیکایه ‏سی باشلانیر. او عاییله ‏سیله برابر چتینلیک‏لر گؤرور.
آلتی یاشیندان مکتب‏خانالاردا و سونرا یئنی اوصول ایله آچیلان مدرسه ‏لرده تحصیله باشلاییر. محمدیه مدرسه‏ سینده، « تقی رفعت » ایله تانیش اولور. تقی رفعت فرانسه دیلی و ادبیات معللیمی اولاراق بیر آدلیم شاعیر و یئنی شعرین باشچی‏لاریندان ایدی.
حبیب ساهر اونون واسیطه ‏سیله تورکیه‏ ده یاییلان « ثروت فنون » و « رسیملی آی » کیمین درگی‏لرله تانیش اولوب، توفیق فیکرت و جلال ساهر کیمی شاعیرلرین دونیاسینا آیاق قویور و شعرلری یئنی‏له ‏شیر.
۱۳۰۴ – جو ایلده دیپلم آلیب، کوردوستاندا، کورد آغالارینین اوشاقلارینا معللیملیک ائدیب آز چوخ پول قازاناندان سونرا ۱۳۰۶ – جی ایلده ایستانبولا گئدیر و اوردا جغرافیا بؤلومونده تحصیل آلیر. آلتی ایل اوردا قالیر و بو آلتی ایلده، آمئریکالی‏لارین کلوپوندا یاشایارکن، فرانسیز کشیش‏لرله دوستلوق ائدیب اونلارین واسیطه ‏سیله فرانسه ‏نین یئنی ادبیاتییلا تانیش اولور. هابئله استانبولدا « ثروت فنون » تورک ادبی جمعیتینی یاخیندان درک ائدیب و نهایتده اؤزونو « ساهر » آدلاندیریر و ساهر یعنی گئجه ‏لری اویمایان، یوخوسوز قالان.
۱۳۱۲ – ده لیسانس دیپلومونو آلیب و بیر ایل سونرا باتوم – تیفلیس – باکی – انزلی لیمانینین یولو ایله وطنه قاییدیر و معارف اداره ‏سینده استخدام اولور. زنگاندا و قزوین‏ده تدریس ائدیر. سونرا تبریزده «‏نظام» و «‏فردوسی‏» و باشقا اوخوللاردا معللیملیک چیراغینی یاندیریر.
۱۳۲۵ – جی ایلین قیشیندا، آنا دیلینده شعر و اؤیکو یازماق سوچونا گؤره تبریزدن قووولور و فیکرینه گلمه‏ ین سورگونلویو باشلانیر. اونو اردبیله سورگون ائدیرلر. اوچ ایل اوردا تدریس ائدیر. سونرا باغیشلاییبلار دئیه اونو قزوینه گؤندریرلر. قزوین‏ده تام اون‏اوچ ایل یاشاییر و سونرا تهرانا دؤنور.
حبیب ساهر تهراندا شهره باغلی اولان یاشاییشینی دوام ائدیر. گوندوزلری، گئجه ‏لری تام شعره دوشونور. گونش چیخیر، باتیر آنجاق او شعر موتیولریندن آیریلمیر. موملار ماسا اوسته سؤنور آمما اونون قلبینده ‏کی آلوولانان آتش سؤنمور.
محبتلی اوشاقلاری و مهربان حیات یولداشی « نصرت ‏الملوک نوری » اونا شعر عالمینده سئیر ائتمک اوچون گونو – گوندن چوخ فرصت یارادیرلار و یئنی شعرین آتاسی قیزیل دویغولاری تورا سالیر.
یازیر، پوزور آمما یازدیقلارینی یایا بیلمیر. پهلوی‏لرین شوونیستی استبدادی اونو و آنا‏دیلینده چالیشانلاری اینجیدیر. او بو یاساغا قارشی موباریزه آپاریر، آمما پهلوی‏نین شوونیستی افکارینی قورویانلار اونون دونیاسینی بیر دوستاغا چئویریرلر. بوندان بئله حیکایه بوردا سونا چاتمیر.
۱۳۵۷ – ده انقلاب اولوب و او آزادلیغین نورو آلتیندا، تورک دیلینده یازدیقلارینی، اولدوز، یولداش، اولکر، چنلی ‏بئل، دده ‏قورقود، گونش، اینقیلاب یولوندا، یئنی یول، کوراوغلو کیمی درگی ‏لرده چاپا وئریر.
ایللر سوروشور و نهایت ۱۳۶۴ – جو ایلین پاییزی یولدان گلیر. پاییز گلیر و باشقا دونیالاری اونون یادینا گتیریر. او‏کی بو غملی یاشاییشدان بئزیب گئجه – گوندوز فیکره دالیر؛ اوزون و غملی فیکیرلره.
***
بیر چوخ خزان گلیب، کئچدی…
بیر چوخ کروان قونوب کؤچدو.
بیر خزاندا
یئتیم قالدیق.
بیر خزاندا سئودالاندیق.
بیر خزاندا آلوولاندیق.
اَن نهایت خولیالارین هاواسیندان
قانادلاندیق.
وصیییت نامه ‏سینی یازیب بیر کیتاب آراسیندا گیزله ‏دیر.
سونرا کت – شالوارینی گئییر، کراواتینی باغلاییر و اوزون بیر یولچولوغا حاضیرلانیر. چانتا آردییجا گزمیر؛ بو دونیانین هئچ زادی اونون اوچون ده ‏یرلی دئییل. سون پاپروزلارینی بیر – بیر یاندیریب، هاچان گئتمه ‏یینه دوشونور.
– او فرصت آختاریرمی؟
بلکه ده! کیمسه دوزونو بیلمیر. او گئیدییی پالتاری و باغلادیغی کراواتی آچماق ایسته ‏میر و بئش – آلتی گون بئله ‏جه یاتیر، دورور. نهایت آذر آیینین ۲۳ – ده گئجه یاریسی عایله‏ سینی یوخویا وئره‏ ندن سونرا سونونجو شعرینی یازیر. اونون سونونجو شعری بیر تابلودور، و او تابلودا بیر پنجره وار، او پنجره‏ نین چرچیوه‏ سینده بیر کؤلگه، آغیر – آغیر ترپه‏ نیر.
او غملی گئجه ‏ده، حبیب ساهر دامداکی حیطه حایل اولان نرده‏ دن اؤزونو آسیر. اونون دوشمه سسی، رسام اوغلونو اؤز افکاریندان آییریر؛ او هله یاتمامیشدی و ائولرینده‏ کی اولان آتلیه‏ ده چالیشیردی. آتاسینین اوتاغینا قاچیر، آمما اونو اوردا گؤرمور. بیردن گؤزو پنجره ‏یه دوشور؛ گؤرور بیر کؤلگه اونون آرخاسیندا توولانیر. تراسا قاچیر و اوردا آتاسینی آسیلمیش گؤرور. گؤزلری یاشا دولارکن آتاسینی آشاغی ائندیریب اونو اوتاغینا آپاریر. گونده ‏کی یاتاغیندا اوزادیر. بیر آز سونرا آناسینی یوخودان اویادیب و اونا دئییر:
– آتام قورتاردی…
آز چکمیر بو قارا خبر بوتون عایله‏ سینی یوخودان اویادیب و اونلارین رویالارینی غملره قاتیر.
رؤیالارین درین دنیزی بوغدو بیزلری
شعریمده بللی‏دیر،
گئجه ‏نین غملی ایزلری
اونون، اؤز اؤزونو اؤلدورمه ‏سینی کیچیک قیزی « ثریا »‏دان گیزله‏ دیرلر؛ او چوخ گنجدیر. یالنیز اونا دئییرلر:
– آتادان یوخودا دونیاسینی ده ‏ییشیب.
و ثریا فاجیعه‏ نین درینلیییندن باش آچمیر. او گئجه ‏نین صاباحی حبیب ساهرین جسمینی تهران شهرینین بهشت ‏زهرا قبریستانیندا باسدیریرلار و بئله ‏جه اونون فیزیکال یاشاییشی باشا چاتیر، آمما روحونون، آدینین و شعرینین حیکایه‏ سی دوام ائدیر.

منی بودونیادا
اولورسا سئوه ‏ن
سرخاب داغلارینا
اولورسا گئده ‏ن
گئجه یاری‏لاری یاندیرسین گَوَن
من قیزیل آلوون ایچینده وارام.
***
حبیب ساهردن بیر شعر
«اویانمیش »
تاریخین اگر دفترین آچسان، گؤره‏ جکسن،
هر بابی و هر فصلی قیزیل قانلا بویانمیش!
بیر نئچه قیزیل قبّه ‏لی معبد تیکیلیرکن،
خلقین ائوی اوچموش باشینا، خرمنی یانمیش.
اینسان کی، حیات فلسفه ‏سین آنلاماز اولدو،
دونیادا، و افسانه ‏یه، افسونه اینانمیش.
شاهانه سارای‏لاردا گئجه توی توتولاندا،
بیر چوخ قاپیلار غمله و ماتمله قاپامیش.
گؤردونمو، سورو ایچره گئده‏ ن قوردو؟ آماندیر!
باخ، قویروغونا، گؤزلرینه، سانما چوبانمیش،
عصرین او قاری دایه ‏سینه سؤیله ‏کی، بیرده!
آرتیق دئمه لایلای کی، یاتان ائللر اویانمیش

رسول یونان

تهیه و تنظیم : الهام عبادی ( دبیر سرویس تورکی )