این روزها فضای مجازی کشور و رسانه‌های خارجی پر است از فیلم‌های کوتاه و متن‌نوشته‌های خبری با موضوع سرکوب مسلمانان که در استان سین‌کیانگ چین زندگی می‌کنند.
استان سین کیانگ در غرب چین واقع شده و ساکنان آن را قوم اویغور تشکیل می‌دهند. ترک‌های ایغور هم اقلیت قومی هستند و هم اقلیت دینی محسوب می‌شوند و دولت چین، چند سالی است که به بهانه جلوگیری از افزایش افراط‌گری در میان جامعه مسلمانان اقلیت قومی اویغور، به سرکوب این قوم مسلمان می‌پردازد. اقدامات شدید امنیتی دولت مرکزی چین در سین‌کیانگ، بر خلاف سکوت معنادار برخی کشورهای بزرگ اسلامی، واکنش‌های جهانی را در پی داشته است.
واقعیت این روزهای سین‌کیانگ چیست؟
مسجد اتکا، بزرگ‌ترین مسجد در استان سین‌کیانگ چین، چند وقتی است حال و روز خوشی ندارد. بر منار‌ه‌های آن به جای پرچم «الله اکبر» و «لا اله الا الله» پرچم سرخ چین افراشته شده است. تعداد نمازگزاران که زمانی به صدها و بیش از هزار تن در هر وعده میرسید، حالا انگشت‌شمار است. فضای مسجد اتکا همانند دل نمازگزارانش، غمناک و ناامید است.
آنچه بر سر مسجد اتکا آمده، ناشی از اعمال قدرتی است که دولت مرکزی چین بر غربی‌ترین استان این کشور تحمیل می‌کند؛ مانند ما باش و بپوش و بنوش. این شعار، قانون و سبک زندگی نانوشته دولت چین برای مسلمانان ایغور در استان سین‌کیانگ است.
طبق مستنداتی که رسانه‌های مختلف منتشر شده، در شهرها و روستای مختلف این استان مسلمان‌نشین اعلامیه‌های دولت نصب و منتشر شده است که در آن برخی ممنوعیت‌ها از جمله داشتن ریش بلند، حفظ حجاب و بیان گرایش‌های مذهبی ممنوع اعلام شده است.
حزب حاکم کمونیست همچنین برای جلوگیری از رشد گرایش‌های دینی و نیز هدف مضحک و غیرقابل دفاع «نفوذ افراطگرایی» استفاده از مواد غذایی حلال در میان مسلمانان این کشور به‌ویژه استان سین‌کیانگ را آغاز کرده است. این تصمیم در جلسه شعبه حزب کمونیست در استان سین‌کیانگ گرفته شد و در آن اعضای حزب سوگند یاد کردند تا در خصوص مبارزه‌ای قاطع علیه «گسترش استفاده از اقلام حلال» اقدام کنند. این سوگند خورده شده است تا «مانع از نفوذ اسلام در زندگی لائیک مردم و گسترش افراطگرایی» شوند و با قوت اصول مارکسیسم ـ لنینیسم و نه اصول دینی را در سطح جامعه مسلمان سین‌کیانگ رواج دهند.
صحبت کردن به زبان چینی ماندرین (به‌عنوان زبان رسمی چین) به جای ترکی ایغوری، از الزاماتی است که مردمان سین‌کیانگ ملزم به رعایت آن هستند.
تخریب نمادهای اسلامی، ساخت بناهای مدرن
سال گذسته در همین ایام بود که خبری منتشر شد مبنی بر ممانعت صدها مسلمان از تخریب مسجد جامع ویژو در شهر نینگشیا. دولت محلیاعلام کرده بود که این مسجد بدون مجوز ساخته شده است؛ اما معترضان مسلمان اعتقاد داشتند؛ تصمیم برای تخریب مسجد در چارچوب مقابله با دین و مذهب در چین صورت می‌گیرد.
دولت چین برای سرکوب بیشتر مسلمانان ایغور در استان سین‌کیانگ، تخریب مساجد و حتی خانه‌ها و محله‌های مسلمانان را در این منطقه در دستور کار خود قرار داده است. سیاست‌های افراطی دولت چین علاوه بر اینکه سبب شده تا بسیاری از مردم این منطقه خانه و کاشانه خود را رها کنند، به نابودسازی بیشتر ابنیه‌ها و محله‌هایی که نشانی از اسلامی بودن را داشت، انجامیده است.
به گزارش رسانه‌های بین‌المللی، تصاویر ماهواره‌ای در همین چهار سال قبل از وجود مراکز دینی و مساجد اسلامی متعدد در سین‌کیانگ خبر می‌داد، چیزی که امروز و در تصاویر جدید، اثری از آنها نیست. مسجدها در شهرهای کوچک و بزرگ و در روستاها ویران شده‌اند و جای خود را به تل‌های خاک داده‌اند. از مسجد آی تیکا، که فقط دو سال قبل و با آن معماری تحسین‌برانگیزش نماد دین‌مداری مسلمانان در شهر کریا بود، اثری باقی نمانده است. محله‌های اطراف این مسجد هم همه تخریب شده‌اند تا در آن ساختمان‌های مدرن و تجاری سربرآورند.
این اقدامات سبب شده تا چهره شهر کریا بیشتر مدرن و کمتر اسلامی باشد. بنابراین مدرن‌سازی و تجدد جایگزین سنت و فرهنگ تاریخی مسلمانان سین‌کیانگ شده است. تخریب این محله‌های قدیمی، سرکوب مذهبی مسلمانان و فاصله انداختن بین آنها با فرهنگ قدیمی‌شان است. این فعالیت‌ها سبب شده است تا تاریخ و فرهنگ ایغورهای سین‌کیانگ که زمانی قلب تپنده یک جامعه مذهبی بود، به فراموشی سپرده شود.
آموزش اجباری یا دور کردن از اندیشه دینی؟
دولت چین همچنین با هدف جلوگیری از رشد افراطگرایی، مراکز امن یا مدرسه را راه‌اندازی کرده و تاکید می‌کند که این اقدامی معقول و معتدل برای مقابله با تندروی دینی است.
در توضیح این اقدام چین می‌توانیم این جمله را بازگو کنیم؛ «دولت چین قانون استفاده از اردوگاه‌های بازآموزی عقیدتی را در سین‌کیانگ به اجرا گذاشته است.» این خبر را رسانه‌های دولتی چین به نقل از شهرت ذاکر، معاون حزب حاکم کمونیست شعبه استان سین‌کیانگ منتشر کرده‌اند. او گفته است: «به منظور مقابله با گرایش‌های افراطی دینی، از آموزش‌های حرفه‌ای به گسترده‌ترین وجه در اردوگاه‌های بازآموزی عقیدتی استفاده خواهد شد».
این اقدام چین واکنش صریح سازمان ملل متحد را در پی داشته است که از بازداشتگاه‌های جمعی اویغورها در چین ابراز نگرانی کرده و خواستار آزادی کسانی شده که به بهانه مبارزه با تروریسم دستگیر شده‌اند. سازمان ملل وقتی نگرانی خود را اعلام کرد که دانست، بالغ بر یک میلیون اویغور مسلمان در اردوگاه‌های اجباری بازآموزی چین نگهداری می‌شوند. به این ترتیب، سین‌کیانگ به بزرگ‌ترین اردوگاه اجباری (با پوشش بازآموزی عقدیتی) تبدیل شده است. سازمان ملل بر این اساس از تعریف بی‌حد و مرز تروریسم و ارجاع‌های مبهم به افراطگرایی و نیز تعاریف گنگ جدایی‌طلبی در قوانین چین، انتقاد کرده است.
همچنین گروه‌های حقوق بشری از جمله سازمان عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق بشر، اسناد و مدارک خود دال بر زندانی کردن گسترده مردم منطقه در اردوگاه‌ها را ارائه داده‌اند. در این اردوگاه‌ها زندانیان مجبور هستند سوگند وفاداری به شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین یاد کنند. کودکان در این اردوگاه‌ها جدا از خانه و خانواده نگهداری می‌شوند و حق تربیت و رشد آنها از والدینشان دریغ شده است. آنطور که در رسانه‌ها امده است؛ تنها در یکی از شهرک‌های سین‌کیانگ بیش از ۴۰۰ کودک به دلیل حضور اجباری والدین خود در این اردوگاه‌ها، بی‌سرپرست مانده‌اند.
دولت چین بی‌توجه به این انتقادها و با سرکوب مسلمانان اویغور، همچنان و به سرعت مشغول گسترش شبکه بازداشتگاه‌های مسلمانان در شرق این کشور در استان سین‌کیانگ است و تعداد بیشتری از افراد دارای گرایش‌های اسلامی به این مراکز اعزام می‌شوند.
دولت چین در مقابل این انتقادها تاکید می‌کند که این اردوگاه‌ها را با هدف بازپروری و آموزش حرفه و فن به محکومان قضایی ایجاد کرده و ساکنان اردوگاه به میل خود به این طرح می‌پیوندند و افرادی که از این مراکز آزاد می‌شوند به خاطر دریافت آموزش حرفه‌ای، به سادگی می‌توانند شغل پیدا کنند.
اعتراض‌های جهانی
۲۲ کشور در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با امضای نامه مشترکی، رفتار چین با اقلیت مسلمان اویغور در منطقه سین‌کیانگ را محکوم کرده‌اند. استرالیا، فرانسه، آلمان، انگلیس، کانادا و ژاپن امضاکنندگان این بیانیه هستند که کارشناسان متن آن را بی‌سابقه عنوان کرده‌اند. این بیانیه به گزارش‌ها از بازداشتگاه‌های وسیع و همچنین تجسس و اعمال محدودیت‌های گسترده به‌خصوص علیه اویغورها و سایر اقلیت‌ها در شین جیانگ اشاره می‌کند.
وزارت خارجه چین به این بیانیه واکنش نشان داد و ادعاهای مطرح در آن را افترا و بی‌اساس خواند. چین همچنین اعتراض به نوع برخورد با مسلمانان سین‌کیانگ را مداخله در امور داخلی کشورش دانسته است.
اما نکته دردآور اینجاست که برخلاف کشورهای عمدتاً غربی و غیرمسلمان، کشورهای اسلامی چشم خود را بر سرکوب مسلمانان اویغور در استان سین‌کیانگ چین بسته‌اند و نسبت به این سرکوب بی‌تفاوت هستند.
- منبع خبر : روزنامه همدلی
Thursday, 30 November , 2023