– بئشینجی بؤلوم پایگاه خبری توران – « آتالار سؤزو » : قاشقایی تورکجه سینده ضرب المثللر بو دیرلی کیتابین توپلایانی « اسداله مردانی رحیمی » دیرکی ۱۳۷۸ – جی ایلده ۲۴۵ صحیفه ده نشر اولموشدور. آتالار سؤزو کیتابی « آبی دوْنوم پیریللار، باغیرساغیم قوْرولار » مثلی ایله باشلانیب و « یئنگی یوردا گئدنده، کؤهنه […]
– بئشینجی بؤلوم
پایگاه خبری توران – « آتالار سؤزو » : قاشقایی تورکجه سینده ضرب المثللر بو دیرلی کیتابین توپلایانی « اسداله مردانی رحیمی » دیرکی ۱۳۷۸ – جی ایلده ۲۴۵ صحیفه ده نشر اولموشدور. آتالار سؤزو کیتابی « آبی دوْنوم پیریللار، باغیرساغیم قوْرولار » مثلی ایله باشلانیب و « یئنگی یوردا گئدنده، کؤهنه یوردونگ قدرینی بیلدینگ » – له باشا چاتیر. قاشقایی آتالار سؤزونون قاباق – قارشیسیندا اونلارین فارسجا ترجومه لری ده وئریلمیشدیر.
– « دویست و بیست ضربالمثل » : بویوک محبی – نین توپلادیغی ۲۲۰ ضربالمثل ۷۹ – جی ایل تبریزده ۳۰ صحیفه ده نشر اولموشدور. بو کیتابدا مثللر اساسا فارسجا و انگلیسجه وئریلسه ده آنجاق آراسیرا تورکجه لره ده یئر وئریلمیشدیر.
– « فرهنگ ضرب المثلهای افشار آذربایجان » : آذربایجان افشارلارینین ضرب المثل سؤزلویو آدی ایله گئدن بو کیتابی علی محمدی برنجه ۷۰ – جی ایل ۲۹۳ صحیفه ده تهراندا نشر ائتمیشدیر. بو گؤزل کیفیتده چاپ اولان کیتابدا اؤنجه، مثلین اؤزو، سونرا لاتینجاسی و داها سونرا فارسجا آچیقلاماسی وئریلمیشدیر. « فرهنگ ضرب المثلهای افشار آذربایجان »، « آت مینه نین تانییار»، ایله باشلاییب و « یئییله نیم یئییلدی، داغیلانیم داغیلدی، قوناغیم گلدی، گئتدی » سؤزو ایله ده سونا چاتیر.
– « آتالار سؤزونون اینکیشافی » : بو تدقیقی ایشی سورگون تخلوصلو محرم پریزاد ایشله میشدیر. بو اثرده یازار، محمود کاشغرینین «دیوان اللغات الترک » اثرینه موراجیعت ائده رک ۲۳۳ آتالار سؤزونو اوندان چیخاریب و بو گونکو ایشله نن موعادیللری ایله برابر ۸۰ – جی ایلده تبریزده ۲۴۷ صحیفه ده چاپا یئتیرمیشدیر.
– « آتالار سؤزو » : آتالار سؤزو باشلیقلی بو کیتابی شیمالین بؤیوک فولکلورچوسو ابوالقاسم حسینزاده ایللر اول توپلامیش و اوتایدا چاپ اولموشدور. آنجاق ۱۳۸۱ – جی ایلده کیتاب جاوید کبیر قاسمی- نین همتی ایله کؤچورولوب ۲۸۹ صحیفه ده تبریزده ایشیق اوزو گؤره بیلمیشدیر. بو کیتاب دا « وطنه گلدیم، ایمانا گلدیم » سؤزو ایله باشلانمیش و « مین خالا ییغیلسا، بیر آنا یئرین وئرمه ز » – له سونا چاتیر.
– « یوردومون دیرلی سؤزلری » : یوردومون دیرلی سؤزلری – نی فرنگیز خانیم حاجی ستاری، دئدییینه گؤره گنج چاغلاریندان توپلامیش و نهایت ۱۳۸۲ – جی ایلده ۲۶۴ صحیفه ده چاپ اولونوب و یایینلانمیشدیر. بو کیتابدا آتالار سؤزونون بیر سیراسی اونلارین فارسجا ترجومه سی ایله برابر وئریلمیشدیر. کیتاب « آباد اولاسان خالخال، یئل یاتار گرمیش قالخار » مثلی ایله باشلانمیش و « اؤلویه رحمت یئتیشر » – له سونا چاتیر.
– « ادب خزینه سی » : ادب خزینه سی آدی ایله نشر اولان بو فولکلور مجموعه سی ۱۳۵۹ – دا تهراندا شانجانلی علی اصغر خرم- ین تشبوثو ایله ۳۸۰ صحیفه ده یایینلانمیشدیر. بو مجموعه، بایاتی، آشیق داستانلارینا داییر شعرلر، کلاسیک شعرلر و … ساییره یه یئر وئریلمیش و نهایت کیتابین ۲۴۵ – جی صحیفه سینده « آتالار سؤزو و ضرب المثللر » عونوانی ایله « آباد یئره سو گئدر » ایله باشلاییب و نهایت « یییه نین و گییه نین پایین آللاه یئتیرر» – له سونا چاتیر. خرم بو مجموعه ده ۳۷۰۰ حودودوندا آتالار سؤزونه یئر آچمیشدیر.
– « آذربایجان فولکلورو » : یئکانان منطقه سی مونوقرافیاسی اساسیندا بو دیرلی مجموعه نی مهندس میر هدایت حصاری جنابلاری ۵۰ ایلدن بری توپلادیغی ماتئرییاللارین اساسیندا تولامییش و ۱۳۷۹ – جی ایلده تابان و شهریور ناشیرلیکلری واسیطه سی ایله چاپ عرفه سینه چاتدیرا بیلمیشدی. بو فولکلور توپلوسوندا ۱۰۸۷ آتالار سؤزونه ده ماراقلار یئر وئریلمیشدیر. بیرینجی آتالار سؤزو « آت آت اولونجا، یییه سی مات اولار » – لا باشلامیش و سونونجو ایسه « ییخیلانین دالیسیجا داش آتان چوخ اولار» – لا قورتولور.
– « دنیای سبز آذری زبانها » : فارسجا متنی اولان بو کیتابی ۷۹ – جو ایلین پاییزیندا اصغر جدائی قم شهرینده ۲۰۸ صحیفهده « طاووس بهشت » ناشرلییی طرفیندن چاپ ائتدیره بیلدی. همین کیتابدا ماهنیلار، نغمه لر، اؤیودلر و ساییرلرله برابر آتالار سؤزونه ده یئر آچیلمیشدیر. بو کیتابین بیرینجی آتالار سؤزو بئله دیر:
« همسایه نین تویوغو نظره قاز گلر آدامین اؤز مالی نظره آز گلر »
و « ائششه یه گوجو چاتمیر پالانین دؤیور» ایله بیتیر. همین کیتابین ماراقلی حیصه سی بوندان عیبارتدیر کی، آتالار سؤزونون ایشله ندییی شهر آدی مثلین اوستونده وئریلیر.
– « گؤیجه یازیلار » : گؤیجه یازیلار عونوانی داشییان ادبی، بدیعی مجموعه ۱۰۰۰ – دن چوخ آتالار سؤزو «ائلین سؤزو عقلین گؤزو » باشلیغی ایله حسن بیگ هادی و رحیم گؤزل – ین امکلری ایله قلمه آلینمیشدیر . «گؤیجه یازیلار» مجموعه سی ۱۳۸۲ – جی ایل تبریزده حسن بیگ هادی- نین هیمتی ایله ۵۴ صحیفه ده یایینلانمیشدیر. بورادا گلن آتالار سؤزو « آت آیلیغین، دوه ایللییین دوشونور »سؤزو ایله باشلانیب و «یییه سینه باخ، آتین ناللا » ایله بیتیر.
– « تجرید اللغات » : تجرید االغات آدی ایله تانینمیش نیصابی، حاج مصطفی اوغلو آخوند میرزه علی بادکویی قوشوب ۱۳۱۴ قمریده تهراندا چاپا یئتیرمیشدیر. همین نیصابدا بول – بول آتالار سؤزونه یئر وئریلمیشدیر.
– « آتالار سؤزو » : بو کیتابی تبریزلی علامه مدرس، ۸ جیلدلیک «ریحاﻨﺔ الادب» صاحیبی ترتیب وئرمیشدیر. علامه مدرس – ین ۳۰۷ صحیفه لیک بو دیرلی کیتابی چاپ عرفه سینه چاتسا دا تاسوفله چاپ اولمامیشدیر.
– « آتالار سؤزو » : « از صبا تا نیما » کیمی دیرلی مشروطه ادبییاتیندا یازیب، زحمتکش ژورنالیست رحمتلی یحیی آرینپور دا ال یازمالاری ایچره بیر دفتری ده « آتالار سؤزو» اولوب. نه یازیق کی، بو اثرده اوستاد آرینپور – ون بیر سیرا باشقا اثرلری کیمی هله لیک چاپ اولمامیشدیر.
– « فیروز آبادین یئرلی ضرب المثللری » : بو کیتابی دا قاشقای تدقیقاتچیسی اسداله مردانی رحیمی توپلامیشدیر و آدیندان بللی اولدوغو کیمی فیروزآباددا ایشله نن آتالار سؤزلرینی ائحتیوا ائدیر.
– « آتالار سؤزونون ایضاحی » : بو چاپ اولمامیش اثرده آذربایجانین شاعیر و عالیملریندن بیری اولان رضا غفاری – نیندی. بو کیتابدا آتالار سؤزوندن یارانان حیکایه لر و یا اوز وئرمیش ماجرالاردان تؤره نن آتالار سؤزوندن سؤز گئدیر. بو کیتاب چاپ عرفه سینه چاتسا دا هله لیک ایشیق اوزو گؤره بیلمه میشدیر.
آشاغیدا بیر سیرا آتالار سؤزلریندن گتیریلمیشدیر:
– آرپا یییه نه بوغدا یئدیردرسن قودوروب قاچار؛ بوغدا یییه نه آرپا یئدیردرسن قویوب قاچار
- هر کؤپوکلو سویا سئل دئمزلر
– قوردونان قونشو اولان چوماغینی یئره قویمامالیدیر
– لات لات اولماز، لاتین یئریشی لات اولار
– ننه طرفینین آغزی اوینایار، دده طرفینین گؤزو
– چؤمچه دن داغیلان، قازانا داغیلار
– آشاغیدان یوخاری گلن ائلین قدرین بیلمه ز
– کاسیب چیراغین یاندیرار دؤلتینین حئسابین گئدر
– داشی آتارسان دوغرو ایته، اوغرو ایت اؤزون بللندیرر
– زرگر توکانینین توزو دا قیزیل اولار
– قاطیرا دئدیلر نییه شیللاق آتیرسان؟ دئدی: آتامدان یادگاردی
– دیلنچیده دیل گرک یوخسا تورباسی بوش قالار
– شهر قیزی حامام دییه ر، کند قیزی خرمن دییه ر آغلار!
– اؤزگه اؤزگه نین نامازین دستمازسیز قیلار
– قوی دئسینلر حسن به یین چوستو وار، کیم نه بیلیر آلتی یوخدو اوستو وار.
تهیه و تنظیم : الهام عبادی ( دبیر سرویس تورکی )
Wednesday, 12 February , 2025