استفاده موثر از زمان، امکانات، سرمایه، فرصت ها و نیروی انسانی در جهت تولید و رسیدن به رشد و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی در جامعه، نتیجه بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی است و در این راستا حوزه حمل و نقل و ترافیک نقش ویژه ای در صرفه جویی و بهینه سازی مصرف دارد.

به گزارش پایگاه خبری توران به نقل از شهریار تبریز، یکم خرداد، روز بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی نامگذاری شده است و در چنین روزی توجه خیلی ها به سمت حوزه حمل و نقل معطوف می شود چراکه حفظ انرژی بویژه در حمل و نقل، مهم ترین عامل بهره وری است.

در حوزه حمل و نقل و ترافیک موضوعاتی همچون نوسازی ناوگان تاکسیرانی و اتوبوسرانی، تغییر سیستم سوخت خودروها، تقویت و هوشمندسازی سیستم حمل و نقل، توسعه، ایجاد و اصلاح خطوط ویژه تردد، کاهش زمان انتظار مسافران، ممانعت از تردد وسایل نقلیه باری بدون بار و اطلاع رسانی های بموقع توسط ارگان های ذیربط و همچنین مراجعه به موقع به معاینه فنی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی و مواردی از این دست توسط شهروندان می تواند تاثیر ویژه ای در بحث بهره وری و بهینه سازی مصرف باشد.

لزوم بهینه سازی فعالیت های سازمان های مرتبط با حمل و نقل

در این ارتباط مهدی یوسفی معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تبریز با اشاره به لزوم بهینه سازی فعالیت های کلیه سازمان های مرتبط با این معاونت، می گوید: ما با سازمان حمل و نقل بار شهرداری تبریز در خصوص اعمال محدودیت های زمانی تردد در هسته مرکزی شهر تعامل و همکاری داریم. در بحث قطار شهری، پیگیر ارائه خدمات بهینه در سایه اقدامات کارشناسی و عملی و اتفاقاتی همچون کاهش زمان انتظار مسافران برای سوار شدن به مترو هستیم. در بحث نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی، پیشرفت خوبی داشتیم و تبریز جزو معدود کلانشهرهایی بود که ۱۰۰ درصد تاکسی های فرسوده برای نوسازی ثبت نام کرده بودند و خود سازمان تاکسیرانی نیز بطور جدی پای کار است اما بخاطر مشکلاتی که وجود دارد، هنوز این اتفاق در هیچ یک از شهرهای کشور رخ نداده است.

به گفته یوسفی، همچنین قرار بود تعدادی اتوبوس دو کابین و برقی خریداری شده و به ناوگان اتوبوسرانی تزریق شود که در این خصوص پیگیری های لازم با همکاری شرکت واحد اتوبوسرانی تبریز و حومه انجام شده است اما این اتفاق زمانی رخ می دهد که دولت نیز همراهی کند.

معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تبریز اعتقاد دارد که افزایش پیاده راه ها نیز موضوعی است که پیشرفت خوبی در آن مشاهده می شود و سازمان ها، مناطق و معاونت عمران همکاری خوبی در این زمینه دارند. در راستای بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی، این فرصت در اختیار معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز قرار دارد تا از تجهیزات به روز استفاده کرده و تصمیمات جدید در سطح کلان کشوری را در تبریز اجرایی کند و حتی جزو موفق ترین و اولین شهرها در این زمینه باشد.

میزان پیمایش، معیار تخصیص سوخت خودروهای باری

یکی از راه های مهم بهره وری و بهینه سازی مصرف در بحث سوخت اما، تخصیص و تامین سوخت بر اساس پیمایش خودروها است. در این خصوص فاضل نادری مدیرعامل سازمان حمل و نقل بار شهرداری تبریز، می گوید: بر اساس مصوبه سال ۹۴ دولت، تامین سوخت مورد نیاز خودروهای باری درون شهری بر اساس پروانه و به اندازه میزان پیمایش این خودروها انجام می شود. چنانچه خودروها مجهز به سیستم جی پی اس شوند و برای آنها بارنامه صادر شود، مسیر و میزان پیمایش خودروها نیز مشخص شده و سوخت مورد نیاز برای هر استان توسط شرکت نفت تامین می شود.

نادری اعتقاد دارد که تامین مصرف سوخت بر اساس سیستم پیمایش، در جلوگیری از قاچاق و مصرف بی رویه سوخت موثر واقع شده و باعث صرفه جویی بیشتر می شود.

او می گوید: در استان آذربایجان شرقی و سازمان مدیریت حمل و نقل بار شهرداری تبریز برنامه های مختلفی در راستای بهره وری و بهینه سازی مصرف سوخت در حال اجرا و یا مورد پیگیری است. نصب جی پی اس در نوبت اول برای خودروهای باری سنگین و سپس برای خودروهای باری سبک و وانت بارها موضوعی است که به صورت جدی پیگیر آن هستیم که البته در این خصوص با توجه به اینکه ۷۵ درصد از مبلغ نصب این سیستم در خودروها باید توسط دولت پرداخت شود، منتظر اقدام دولت در این زمینه هستیم.

به گفته نادری، برگزاری کلاس های آموزشی برای مدیران شرکت های حمل و نقل و رانندگان خودروهای باری بصورت مرتب و دوره ای، اجرای جدی معاینه فنی این خودروها که هم از سوی سازمان و هم از سوی گشت های نظارتی مورد پیگیری سازمان قرار دارد و صدور پروانه فعالیت منوط به داشتن معاینه فنی است، و همچنین تخصیص سوخت به اندازه میزان پیمایش از جمله مواردی است که توسط سازمان مدیریت حمل و نقل بار شهرداری تبریز در جهت بهره وری و بهینه سازی مصرف اجرا می شود.

نوسازی تاکسی ها، مانع اتلاف سوخت و انرژی

محمدحسین اکبرنژاد مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهرداری تبریز نیز با اشاره به اقدامات این سازمان در راستای بهره وری و بهینه سازی مصرف، می گوید: بحث نوسازی تاکسی ها در راستای بهره وری و بهینه سازی مصرف، موضوعی است که از مدت ها قبل به دنبال تحقق آن هستیم اما این مشکل نه فقط در تبریز، بلکه در دیگر کلانشهرهای کشور نیز وجود دارد. با این حال ما طی دو سال گذشته تعداد ۴۷۴ دستگاه تاکسی فرسوده را که باعث افزایش مصرف سوخت و آلایندگی هوا شده بود، بدون جایگزین از سیستم ناوگان تاکسیرانی شهر حذف کردیم. موضوع معاینه فنی تاکسی ها نیز طی ماه های گذشته بصورت جدی مورد پیگیری سازمان است و خودروهای تاکسی که فاقد معاینه فنی باشند، از خدمات سازمان محروم می شوند.

اجرای طرح زوج و فرد تردد خودروهای شخصی در روزهای پایانی سال ۹۷ میزان استفاده از وسایل نقلیه عمومی را افزایش داد و اکبرنژاد با اشاره به این موضوع می گوید که طرح زوج و فرد خودروها در هسته مرکزی شهر در دو هفته پایانی سال ۹۷، موجب افزایش ۱۵ درصدی تقاضا و استفاده از تاکسی در قیاس با مدت زمان مشابه سال های گذشته شده بود. این آمار بر اساس درخواست های شهروندان از مرکز تاکسی بی سیم ۱۳۳، ۱۸۳۳ و ۱۸۰۰ ثبت شده است.

بر این اساس می توان بار دیگر این ادعا را داشت که استفاده از وسایل نقلیه عمومی قطعا یکی از راه های بهره وری و بهینه سازی مصرف است که در آن استفاده ای موثر از زمان و امکانات به عمل می آید و همچنین حفظ انرژی و کاهش هزینه صورت می گیرد.

طرح های ترافیکی، عاملی موثر در ایجاد بهره وری حمل و نقل

اما اجرای طرح های مختلفی همچون زوج و فرد خودروها در هسته مرکزی شهر، LEZ، سه شنبه های بدون خودرو، نظارت بر پارکینگ ها و پارک حاشیه ای، تقویت زیرساخت ها و هوشمندسازی ترافیک، تجمیع تابلوهای مسیرها و معابر و همچنین برنامه های آموزشی بخصوص برای دانش آموزان از جمله برنامه هایی است که می تواند در بحث ترافیک، تاثیر بسیار زیادی در بهره وری و بهینه سازی مصرف سوخت داشته باشد.

اصغر آدی بیگ مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز در این باره می گوید: ما در آستانه سال ۹۸، طرح زوج و فرد را در هسته مرکزی شهر اجرا کردیم که این طرح، حجم ورودی خودرو به این محدوده را تا نصف کاهش داد. طرح LEZ که شامل محدوده ویژه تردد خودروهای دارای معاینه فنی است، به شکل ویژه از سال گذشته اجرا می شود و این طرح موجب شده تا مالکان خودروها در زمان لازم نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام کنند. پیش از این شاهد بودیم که شهروندان در آخرین ساعات سال برای اخذ معاینه فنی به مراکز مراجعه می کردند که این امر باعث اتلاف وقت مراجعه کنندگان و ایجاد صف های طولانی می شد اما سال گذشته، نوبت دهی معاینه فنی بصورت اینترنتی انجام شد تا با اطلاع رسانی بموقع این موضوع، زمان انتظار برای معاینه فنی خودروها به صفر برسد. همچنین با توجه به اطلاع رسانی های صورت گرفته، شهروندان قبل از مراجعه به معاینه فنی، نسبت به برطرف کردن ایرادهای خودرو خود اقدام کرده و سپس به معاینه فنی مراجعه می کردند.

ضرورت همکاری ادارات با سیستم حمل و نقل

فقدان پارکینگ های اختصاصی برای بیمارستان ها و بخصوص اداراتی که مراجعه کننده زیادی دارند، همواره یکی از دلایل مهم ایجاد ترافیک و در نتیجه هدر رفت زمان و انرژی بوده است.

سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز با برگزاری جلسات هماهنگی، موضوع ایجاد پارکینگ های اختصاصی برای ادارات را در دستور کار خود قرار داده و در این راستا مقرر شده که هر اداره ای که فضای مناسبی برای ایجاد پارکینگ دارد، نسبت به آن اقدام کند. همچنین زمان ملاقات بیماران در برخی بیمارستان ها که ترافیک شدیدی در محل ایجاد می کردند، تغییر یافته تا بدین ترتیب از اتلاف زمان و انرژی جلوگیری شود.

مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز می گوید که نظارت ویژه ای برای ارائه خدمات پارکینگ های عمومی در دستور کار این سازمان  قرار گرفته و واحدی به نام نظارت بر پارکینگ ها ایجاد شده است که بصورت شبانه روزی و سرزده از همه پارکینگ های عمومی بازدید می کند.

نقش کلیدی شهروندان، دستگاه ها و دولت در ایجاد بهره وری

هوشمند سازی پارک های حاشیه ای خیابان ها نیز جزو مواردی است که تا حدود زیادی می تواند در بهره وری و بهینه سازی مصرف تاثیر مثبتی داشته باشد. با مدیریت صحیح و هوشمند سازی پارک حاشیه ای، زمان و انرژی کمتری برای پارک شهروندان تلف می شود که در این راستا لازم است تا مغازه داران با پلیس و سازمان حمل و نقل و ترافیک همکاری کنند.

تجمیع تابلوهای معابر، یکی دیگر از عواملی است که مسیرها را گویا و مشخص کرده و انتخاب مسیر را برای رانندگان راحت تر می کند. همین امر سبب می شود تا حجم ترافیک کاهش یافته و رانندگان بدون ایجاد گره ترافیکی، مسیر خود را انتخاب کنند.

در پایان می توان به این نکته مهم نیز اشاره کرد که بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات اضافی و دست و پا گیر، خیلی مواقع می تواند از هدر رفت انرژی جلوگیری کرده و موجب استفاده حداکثری از کمترین امکانات شود.

البته همکاری شهروندان، سازمان ها و دستگاه های مختلف و همچنین همراهی دولت در جهت تامین امکانات و تجهیزات لازم بخصوص در بحث نوسازی ناوگان تاکسیرانی، اتوبوسرانی و قطار شهری که استفاده و استقبال حداکثری از وسایل نقلیه عمومی را به دنبال دارد، به عنوان سه ضلع تاثیر گذار مثلث بهره وری و بهینه سازی مصرف، بی گمان نقش کلیدی را در این موضوع مهم ایفا می کند.

محمود نصیرپور